açığa satış ve kredili işlem yasağı hisseyi nasıl etkiler

Buradan c = 300.000.000. c = 3 x 108. Bu örnekte kütle değişimi 6,6 gram yani 0,0066 kg’dır. Yani bu fisyon sonrası açığa çıkan enerji: E = 0,0066 x (3 x 108)2. E = 0,0066 x 9 x 1014. Ortaya çıkan enerji 600 TJ’dür, yani ihtiyaç olan 30 TJ’den 20 kat fazladır. Stratejikkararlarda risk-getiri, kısa vade-uzun vade, teşvik-denetim, farklı paydaşlara etkiler, ve etik kurallar-piyasa ugulamaları arasındaki dengeleri doğru şekilde kurabilmek ise Borsaİstanbul, Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında bir hissede açığa satış ve kredili işlem yasağı uygulanacağını duyurdu. BİST tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) gönderilen açıklamaya göre, Makim Makine (#MAKIM) payları 28/06/2022 tarihli işlemlerden (seans başından) 27/07/2022 tarihli Belirlibir işlem grubunu yürütmek için, genel kontrol amaçlarına paralel özel kontrol amaçları belirlenir.Mesela kredili satış işlemlerine yönelik özel kontrol amaçları şunlardır. Yetki: Kredili satış işlemi yapılması belirli personele verilmeli ve alıcıların kredi limitleri aşılmamalıdır. 5Bedelliden geleni borca ve işletme sermayesine kullanacak E-bültenimize abone olarak en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz. BORSAGUNDEM.COM Borsa İstanbul, Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında bir hissede açığa satış ve kredili işlem yasağı uygulanacağını duyurdu. Site Web De Rencontre En Ligne. Enstrümanları ucuza alıp yüksek fiyattan satma mantığıyla işleyen finans piyasalarında bazen evdeki hesap çarşıya uymaz. İçeriğimizde, borsa ve forexte açığa satış işlemini tüm detaylarıyla açıkladık;Finansal piyasalarda yatırım yapmak dendiğinde akıllara ilk gelen enstrüman genellikle hisse senetleridir. Paranızı bunlara yatırarak dünyaca ünlü şirketlerin hisselerinde pay sahibi olabilirsiniz. Düşük fiyattan alıp yüksek fiyattan satarak para kazanmayı beklediğiniz hisse senetleri, doğru zamanda vereceğiniz kararla kazançlı yatırımlara aracı olabilir. Örneğin; bir şirketin yüksek kar elde edeceğine dair bir duyum aldıysanız, eğer elinizde varsa, oraya ait hisseleri elden çıkarmaya yönelirsiniz. Piyasalardaki oynaklıktan ötürü bazen de şirketin değer kaybedip hisse senetlerinin düşeceğini öngörmüş olabilirsiniz. Bu durumda tek çare ya vakit kaybetmeden satmak ya da uzun vadede tutmaya devam etmek olacaktır. Aşağıda, borsa ve forexte değeri düşecek hisse senetlerinden de kar elde etmenizi sağlayacak açığa satış işlemini inceledik; Açığa Satış Nedir? Hiçbir yatırımcı elindeki yatırım aracının değer kaybetmesini istemez. Fakat piyasada fiyatlar yatırımcının elinde olmayan sebeplerden ötürü değişir. Zarar etmek istemeyen yatırımcılar ise böyle bir durumda hemen harekete geçer. Açığa satış işlemi, yatırımcıların kar etme şansını artıran kurtarıcı bir yöntemdir. Fakat teknik anlamda bilgiye sahip olmak gerekir. Yatırımcılara değeri düşecek olan menkul kıymetlerden de kazanç sağlama imkanı sunan bu işlem türü, SPK’nın esaslarına bağlı olarak çalışan aracı kurumlar aracılığıyla yapılır. Forex Piyasasında Açığa Satış İşlemi Forex piyasasının en önemli avantajlarından birinin çift yönlü işlemler olduğundan bahsetmiştik. Forexte borsaya göre çok daha basit bir şekilde açığa satış işlemi gerçekleştirmeniz mümkündür. Nasıl bir yatırım aracı değer kazanacağı zaman alım yönünde işlem yapıyorsanız, değer kaybederken de satış yönünde işlem başlatarak para kazanabilirsiniz. Ayrıca bu işlemi yapmak için elinizde bu yatırım aracının olmasına da gerek yoktur. Bu nedenle de borsaya göre daha karlı bir yöntem olarak görülür. Bilmeniz gereken noktalardan biri ise forex piyasasında bulunan “sell” emrinin, borsanın açığa satış işlemi anlamına geldiğidir. Açığa satış işlemi forex piyasasında nasıl uygulandığını bir örnekle açıklayalım; Altın fiyatlarının değer kaybettiği zamanları düşünelim. Bu zamanlarda birçok yatırımcı altından uzaklaşır. Ama forex piyasasının satış yönündeki işlem özelliği sayesinde siz altından kar etmeye devam edebilirsiniz. Bildiğiniz gibi altın, piyasalarda Amerikan doları üzerinden işlem görür. Bu işlem forex piyasasında XAU/USD paritesi şeklinde gerçekleşmektedir ve bu pariteyi alıp satarsınız. XAU/USD paritesinde alım yapmak istediğinizde; XAU alır, USD satarsınız. Satış yapmak istediğinizde ise USD alır, XAU satarsınız. Böylelikle altın fiyatlarında meydana gelen değer kayıplarından kar etmiş olursunuz. Forexte yapılan açığa satış işlemleri, borsada yapılana kıyasla daha az riskli bir işlem türüdür. Ayrıca borsada olduğu gibi uzun vadeler ve komisyon ücretleri ile uğraşmadan yatırımınızı gerçekleştirir ve para kazanırsınız. Forex piyasasının ücretsiz eğitimlerinden ve deneme hesaplarından yararlanarak bu işlemi daha kolay bir şekilde anlayabilirsiniz. Borsada Açığa Satış İşlemi Borsada açığa satış işlemi bazılarına göre oldukça riskli ve uzak durulması gereken bir uygulamadır. Öncelikle belirtmeliyiz ki, bu işlem yasaldır; çünkü borsada gerçek fiyatların oluşmasında bu işlemi yapan kişilerin de katkısı vardır. Açığa satış işleminin manipülasyonla arasında oldukça ince bir çizgi vardır. Bu ayırımın farkında olmak, para kazanayım derken istemeden bir suça dahil olmamanız adına önemlidir. Açığa satış işlemi borsada, bir hisse senedinin ödünç alınması anlamına gelir. Hemen örnekle açıklayalım; Bir A şirketinin 100 liralık hisse senedinin 1 aylık süreçte 50 liraya düşeceğini öngörüyorsunuz. Piyasa ve şirket verilerini takip ettiniz, analizlerinizi yaptınız. Aldığınız tüm sonuçların, hisse senedinin değer kaybedeceğine işaret ettiğini varsayalım. Bu durumda o şirketin hisse senedini açığa satış yöntemiyle bir kazanca çevirebilirsiniz. Peki, açığa satış yapmak için hangi yolları izleyeceksiniz? Aracı kurumunuza A şirketinin hisse senedini açığa satış için almak istediğinizi belirttiniz. Bu durumda A şirketinin hisse senedini ödünç almak istediğiniz anlaşılır. İşin mantığını daha iyi anlamanız için, bu hisse senedini elinde bulunduran birisinden kiraladığınızı düşünebilirsiniz. Aracı kurumlar bu talebiniz üzerine ödünç almak istediğiniz hisse senedini, diğer müşterilerinin hesaplarından temin edecektir. Elbette kişinin bu konuda bilgisinin ve izninin olması gerekir. Siz aracı kuruma bu talebinizi ilettiğinizde, portföylerinde bulunanlar A şirketinin hissesini size ödünç verecektir ve tutarı hesabınıza yatıracaktır. Bu işlem sonucunda aracı kuruma hem bir hisse senedi hem de komisyon ücreti borçlanmış olursunuz. Ayrıca ödünç almış olduğunuz hisse senedini 100 liraya satmış olursunuz ve elinize 100 lira nakit geçer. Beklentileriniz gerçekleşti ve hisse senedinin fiyatı 50 liraya düştü. Şimdi hisse senedi 50 liradan işlem görüyor. Fakat aracı kuruma bir hisse senedi ve komisyon borçlusunuz. Bu durumda elinizde olan 100 liradan hisse senedinin bugünkü fiyatı olan 50 lirayı ve komisyon ücretini düşersiniz. Bu şekilde elinizde 50 liranın biraz altında bir kar kalır ve bu da kazancınızdır. Açığa Satış İşlemi Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir? Borsa ve forex piyasasında yatırım araçlarının el değiştirme sürecinde avantajlı bir seçenek olan açığa satış, en basit anlatımla yatırımcıların zarar etmesini önler. Fakat onun bu yönü, risk barındırmayan bir işlem olduğu anlamına gelmez. Yani, açığa satış işlemi yatırımcıların kar etme olasılığını artırdığı gibi aynı zamanda bazı riskler de söz konusudur. Dolayısıyla işlemi yaparken yatırımcıların dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Öncelikle, tıpkı yatırım yapacağınız zamanı özenle seçtiğiniz gibi açığa satışı ne zaman kullanacağınıza da düşünerek karar vermelisiniz. Aynı zamanda söz konusu menkul kıymetin zarar edeceğinden de emin olmanız gerekir. Çünkü piyasada fiyatlar sürekli değişir ve anlık değişimler sizi yanıltabilir. Açığa satış işlemlerinde en büyük yardımcınız aracı kurumunuz olacaktır. Verdiğiniz alım – satım emirlerini piyasaya iletmekle görevli olan aracı kurumlara vereceğiniz açığa satış emri, işlemi gerçekleştirmek için atacağınız ilk adımdır. İşlemin yapılabilmesi için aracı kurum ve yatırımcı arasında açığa satış çerçeve sözleşmesinin imzalanması gerekir. Dolayısıyla aracı kurum seçiminizi güven esasına dayalı olacak şekilde yapmanız işlemden verim alabilmeniz adına önemlidir. Borsa veya forexte yatırım araçlarının fiyatı çeşitli nedenlerden dolayı düşebilir veya yükselebilir. Parasını herhangi bir şirketin hisselerine yatırmış bir yatırımcının hisse senedi fiyatlarının nelerden etkilendiğini bilmesi gerekir. Böylelikle fiyatlar hakkında tahmin yürütebilir. Tüm bunların yanında yatırımcıların iyi bir analiz yeteneğine sahip olması da aşağı satış işlemlerinde önem taşıyan bir diğer noktadır. Bu sayede fiyatların seyri hakkında daha doğru tahminlerde bulunabilirsiniz. Son olarak, yatırım işlemlerinin olmazsa olmazı bilgi ve deneyim konusuna değinmemiz gerekiyor. Bilgi ve deneyimi olmadan piyasada işlem yapmak riski artıran faktörlerden biri olduğu gibi açığa satış işlemlerinde de aynı durum geçerlidir. Borsa ve Forexte Açığa Satış İşleminin Farkları Nelerdir? Yazımızın önceki bölümlerinde bahsettiğimiz gibi, açığa satış işlemleri hem borsada hem de forex piyasasında kullanılabilir. Fakat bu işlem iki piyasada bazı yönleriyle farklılaşır. Buna rağmen tamamen farklı olduğunu söyleyemeyiz. Forex, borsaya göre kaldıraç oranlarının daha yüksek olduğu bir piyasadır. Dolayısıyla borsada belli bir miktarın üzerindeki hisse senetlerinin açığa satışı yapılırken, forexte ise böyle bir kısıtlama yoktur. Herhangi bir yatırım aracı açığa satış işlemine dahil edilebilir. Geniş bir işlem hacmine sahip olan forexte verilen satış emirleri anında gerçekleşirken, borsada satış emri biraz daha geç gerçekleşebilir. Açığa Satış; sahibi olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılması ya da satış emrinin verilmesini ifade etmektedir. Ayrıca satışa ilişkin takas yükümlülüğü, ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi halinde de; bu, açığa satış olarak kabul edilir. Açığa satış işleminin gerçekleşmesi için baştan açığa satış olarak emir girilmesi gerekmektedir. Gerçekleşen açığa satış işlemi Günlük Bülten’de pay bazında, tüm fiyat seviyelerinde miktar ve sözleşme adedi belirtilerek ilan edilir. “Kredili Menkul Kıymet ve Açığa Satış İşlemlerine Konu Olan Menkul Kıymet Listesi” PÖİP ve YİP hariç tutularak BİAŞ Pay Piyasası pazarlarında işlem gören tüm paylar ve borsa yatırım fonlarını BYF kapsamına alacak şekilde belirlenmiştir. Yıldız Pazar, Ana Pazar, GİP, NYİP ve KYÜYÜP’te işlem gören paylar içerisinde yer alan SPK’nın A ve B grubuna dâhil olanlar ile BYF’ler kredi alım ve açığa satış işlemlerine konu olabilirken, C ve D grubundaki paylarda kredili alım ve açığa satış işlemleri yapılamaz. Gayrimenkul sertifikalarında açığa satış işlemi yapılamazken, yalnızca kredili alım yapılabilmektedir. Hem kredili alım hem de açığa satış işlemlerinin gerçekleştirilemediği yatırım fonları ise; ABCD gruplandırmasına dâhil olmayan varantlar, sertifikalar, sahipliğe dayalı kira sertifikaları, gayrimenkul yatırım fonları ve girişim sermayesi yatırım fonlarıdır. Ödünç İşlemi Nedir? Ödünç İşlemi; belirli bir dönemliğine sermaye piyasası araçlarının ödünç veren tarafından ödünç alan tarafa verilerek, aynı tür sermaye piyasası aracının misli ile geri alınmasıdır. Ödünç işlemi sırasında pay senetlerinin mülkiyetinde bir değişiklik olmaz ve bu süreçte doğan rüçhan hakkı, temettü gibi haklar ödünç verene aittir. Ödünç işlemi yatırımcıların, orta ve uzun vadede portföylerinde bulundurdukları ve herhangi bir işlem gerçekleştirmedikleri pay senetlerini kullanarak ek getiri elde etmelerini sağlayan bir yöntemdir. Ödünç verenler için portföylerini kiralamak ve böylece temettü geliri ve fiyat değişimleri dışında bir komisyon kazancı elde etme imkânı ortaya çıkar. Ödünç işleminin avantajları Piyasadaki düşüşlerden de faydalanılabilmesi Portföylerde hedge koruma imkânı sağlaması Arbitraj ve korunma olanağı sunması Hatalı işlem temerrütlerinin minimuma indirilmesi Ödünç işlemi seansları; iş günlerinde saatleri arasında tek seans olarak gerçekleştirilir. Ödünç işlemi için geçerli olan teminat türleri Nakit TL/USD/EURO Hazine Bonosu Devlet Tahvili Pay Senedi Sermaye Piyasası Kurulu SPK açığa satış yasağına uymayan 7 aracı kurum ve 18 yatırımcıya toplam TL para cezası uygulanmasına karar konuyla ilgili olarak açıklaması şu şekilde; Kurulumuzca; sermaye piyasasında yatırım yapan yatırımcıların güvenli bir ortamda yatırım yapabilmelerini teminen, piyasada gerçekleştirilen işlemlerin gözetim ve denetimleri sürekli olarak yapılmakta olup; Söz konusu gözetim ve denetim faaliyetleri neticesinde Telegram uygulamalarda oluşturulan üyelik bazlı kapalı gruplar üzerinden yapılan işlemlerde 6362 sayılı SPKn’nun 107/1 maddesinde sayılan fiilleri işlediğine dair makul şüphe bulunan şahıslar hakkında sermaye piyasası mevzuatı uyarınca tarihinden başlamak üzere Borsalarda 6 ay süreyle geçici işlem yasağı uygulanmasına karar verildiği, Facebook, Twitter gibi sosyal medya mecraları ile Whatsapp, Telegram uygulamalarda oluşturulan üyelik bazlı gruplar üzerinden yatırımcıların yönlendirilerek mağdur edilmeye çalışıldığı ve söz konusu gruplara üye olan yatırımcıların bu grupları yönlendiren kişiler tarafından işlenen suçlara iştirak kapsamında sorumluluklarının doğabileceği, tarihinden sonra sermaye piyasası düzenlemelerine aykırı şekilde gerçekleştirilen açığa satış işlemlerinde sorumluluğu tespit edilenler hakkında, aynı tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7222 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesi ile değiştirilen 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 103 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmünde öngörülen cezai yaptırımların uygulanacağı hususlarının yatırımcılara hatırlatılmasında fayda görülmektedir. Diğer taraftan; sermaye piyasası düzenlemelerine aykırı olarak gerçekleştirilen açığa satış işlemlerine ilişkin yapılan incelemeler sonucunda, Kurulumuz tarafından 7 aracı kurum ve 18 yatırımcıya toplam TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Eğer kredi sözleşmeniz var ise e-şube de • TL'ye kadar onaysız kredi limiti oluşturabilir, • Varlığınızın 5 katına kadar, maksimum TL olacak şekilde gün içi işlem limiti belirleyebilir, • Güncel kredi limitinizi, kredi özkaynak oranınızı takip edebilir, ayrıca sms ile de bilgilendirilirsiniz. Kredili işlemler Kredili hisse işlemi yapmak istiyorsanız başvurunuzu e-şube üzerinden yapabilirsiniz. Çağrı merkezi temsilcilerimiz veya platform uzmanlarımız size gerekli kredi sözleşmenizi imzalatarak kredi limitinizi oluşturacaklardır. Kredi limitiniz oluşturulurken hesabınızda bulunan nakit ve menkul kıymetler belirlenen teminat olarak kabul edilecek oranlar çerçevesinde teminat kabul edilecektir. Endeks 30 hisseleri için bu oran % 90 dır. 100 TL’lik endeks 30 hissesiniz var ise yaklaşık olarak 90 TL kredi kullanarak Endeks 30’a tabi hisse alabilirsiniz. Diğer hisselerde oranlar hisse bazında değişmektedir. Kredi sözleşmesi için damga vergisi uygulaması kaldırılmıştır. Açığa satış işlemleri Borsa İstanbul BIST 100 endeksine dahil olan ve yönetimin uygun gördüğü hisse senetlerinde açığa satış işlemlerini gerçekleştirerek düşen piyasada da fiyat hareketlerinden faydalanabilirsiniz. Açığa satış işlemlerine başlayabilmek için “Kredili hisse alım, hisse açığa satış ve hisse senedi ödünç alma ve verme çerçeve sözleşmesini” imzalamanız gerekmektedir. Portföyünüzün açığa satışa konu olacak değeri hesabınızda bulunan menkul kıymetlerin temninat oranları ile belirlenir. Bundan sonra Matriks ve İdeal veri terminalleri, web, java ve mobil uygulamalar üzerinden açığa satış işlemlerine başlayabilirsiniz. Endeks 30 hisselerimiz için teminat oranı % 90 olup, 100 TL lik Endeks 30 hisseniz var ise 90 TL ye kadar Endeks 30 hisselerinde açığa satış satış tuşu ile açığa satış işlemi yaparak gün sonunda alış işlemi ile pozisyonunu kapatmayan müşterilerden T+2 de ödünç işlemleri için Takasbank’a ödenen komisyon + %5 komisyon ile birlikte kurumumuz tarafından ödünç alınan senet bazında 25 TL ödünç işlemi ücreti tahsil edilir. Gün içi işlem limiti Hesabınızda bulunan TL bakiyeniz, hisse senetleriniz ve yatırım fonlarınız üzerinden prosedürlerimiz dahilinde teminat olarak kabul edilecek varlıklarınızın 5 katına kadar işlem limiti tanımlıyoruz. Bu limit endeks 30 hisseleri için 5 kat olurken, diğer şirket hisselerinde hisse bazında değişmektedir. Gün içi işlem limitine fx ve viop hesabınızda bulunan teminatlar dahil edilmemektedir. Sizin için tanımlanan gün içi işlem limitini kullanarak gerçekleştirdiğiniz alımları gün sonunda satış yaparak veya takas günü nakit borcunuzu yatırarak kullanabilirsiniz. Endeks 30 hisseleri için teminat oranlarımız %90 olup, açığa alım katsayısı da 5 olarak uygulanmaktadır. 100 TL lik endeks 30 hisseniz var ise 450 TL ye kadar Endeks 30 hisselerinden açığa alım yapabilirsiniz. Video açıklamasıBüyük ihtimalle açığa satış terimini duymuşsunuzdur ve bunun hisse senedinin fiyatının düşmesine ilişkin iddiaya girmek gibi bir şey olduğunu biliyorsunuz. Son günlerde, hisse senedi piyasalarındaki zararın ve bankalarda gelişen olayların sorumlusunun açığa satış yapan kişiler olduğu yönünde haberler okuduk. Bu yüzden en azından açığa satışın ne demek olduğunu açıklasam iyi olur diye düşündüm. Daha sonra bu işlemin pozitif ve negatif etkilerini ayrıca değerlendireceğiz. Açığa satışın, bir hisse senedinin fiyatının düşeceğine ilişkin iddiaya girmek olduğunu düşünüyorsanız biraz önce dediğim gibi bu konuda haklısınız. Ama işleyiş nasıl bir bakalım. Diyelim ki IBM şirketinin hisse senedinin piyasada işlem gördüğü son fiyat 100 $ olsun. İnceledim, düşündüm, taşındım ve kararımı verdim IBM'in hisse senedinin fiyatı bence düşecek. Bence IBM önümüzdeki 3 aylık dönemde kötü bir devre geçirecek. Rakiplerine iş kaptıracaklarını düşünüyor olabilirim ya da başka birşey. Her ne sebeple ise hisse senetlerinin fiyatının yani IBM'in hisse senetlerinin fiyatının düşeceğine inanıyorum. Ve Hissenin fiyatının 50 $'a düşeceğine ikna oldum. Benim fikrim bu. Benim detaylı hisse senedi analizlerime göre bu hissenin fiyatı 50 $'a kadar düşecek. Bir dolu bir analiz yaptım ve bir sonuca ulaştım. bu hisse senedinin fiyatının düşmesini bekliyorum, Peki bu beklentimi kullanarak para kazanmamın bir yolu var mı acaba? İşlem yapabilmek için tabii önce aracı kuruma gitmem lazım. Buraya çizelim. Kendimi de çizeyim. Tabii bu arada şunu da söyleyeyim, anlattıklarım Amerikan piyasalarındaki uygulamalar. Aslında bu finansal uygulamaların çoğu uluslararası geçerli. Ama yine de kanunlar, mevzuat düzenleyici kurumların öngördüğü uygulamalar kısacası kurallar diyelim,.. bir ülkeden diğerine değişiklik gösterebiliyor. Örneğin Türkiye'de işlem yapacaksanız, bankacınız size "SPK'nın açığa satışı düzenleyen tebliği doğrultusunda işlem yaparken dikkat etmemiz gereken hususlar şunlardır".. diye anlatmaya başlayacaktı. Hisse senedi işlemlerinizi ise hem aracı kurumdan hem de bankalardan yapabilirdiniz. Her halikarda, benim size anlattıklarım, bu konunun temel bilgileri. Temel bilgiler bunlar. Her neyse, şimdi aracı kuruma gittim ve ben IBM'i açığa satmak istiyorum dedim. Kolay bir sayı olsun, diyelim ki sadece 1 adet IBM hissesi satmak istiyorum. Aracı kuruma gidip, 1 adet IBM hissesini ödünç almak istediğimi söylüyorum. İlk duyduğunuzda bunu şaşırtıcı bulabilirsiniz. Ama satabilmek için önce bu hisse senedinin elimde olması lazım ve bende gidip bu hisse senedine sahip olan birisinden ödünç alıyorum. Bunu o hisse senedini bir süre için kiralamak evet o hisse senedini kiralamak olarak da düşünebilirsiniz. Aracı kurum bu hisse senedini peki nereden buluyor ? Aracı kurumun çok sayıda müşterisi var. Şimdi aracı kurumun müşterilerini de şuraya çizeyim. Aracı kurumun müşterileri arasındaki bazı kişilerin elinde daha doğrusu aracı kurumdaki emanet hesaplarında IBM hisse senedi var. Aracı kurum nezdinde bulunan emanet hesaplarında IBM hisse senetleri var bunlar müşterilere ait olan senetler. Buradaki müşterilerin hepsinde IBM hissesi var. Elinde IBM hisse senedi olan müşteriler eğer satış yapmak isterlerse, aracı kurum bu hisseleri onlar adına piyasada satacak. O zaman bu değişecek, nakit olacak, 100 $ olacak, değil mi? Diyelim ki IBM şirketi kar etti ve temettü dağıtmaya karar verdi hissedarlara 5 $ verecek o zaman bütün bu yatırımcılar 5'er $ temettü alacaklar. Çünkü bu kişiler IBM şirketinin hissedarları, bu şirketin hisse senedini ellerinde tutuyorlar. Ayrıca sadece bilginiz olsun diye söylüyorum, hisseyi sattığınızda 'short' aldığınızda 'long' pozisyonda olursunuz. Türkiye'de de aynen bu terimlerle kullanıldığını biliyorum, hisseyi sattın mı da deniyor ya da shortladın mı da deniyor, şortlamak Evet komikmiş, gülmeyin Şimdi, şimdi ben uzun pozisyondayım veya long pozisyondayım dediğinizde o menkul kıymeti satın aldığınızı veya elinizde olduğunu belirtirsiniz. Kısa pozisyondayım, veya short pozisyondayım dediğinizde ise malı satmış durumdasınız. İşlemler nasıl gerçekleşiyor diye bakıyorduk. Aracı kuruma gittim ve 1 adet IBM hisse senedini ödünç almak istiyorum dedim. Aracı kurum da diyor ki, tamam bizde bir sürü IBM hisse senedi var, bir işe yaramadan öylece duruyorlar.. Aracı kurumun kendi portföyünde IBM olabilir veya müşterisiyle konuşarak müşteri portföyündeki hisseleri de ödünç verebilir. Aracı kurum bana sonuçta 1 adet IBM hisse senedini ödünç verecek. Ve bu hisse senedini benim onlardaki hesabıma kaydedecek, yatıracak yani. Bu hisseyi ödünç aldığım için, tabii kira ödemem gerekecek. Bu ödemeyi, ödünç aldığınız hisse senedi için faiz ödüyorsunuz veya kira ödüyorsunuz gibi düşünebilirsiniz. Kira gibi düşünmek daha mantıklı. Birinin dairesini kiraladığınızda, elde ettiğiniz kullanım hakkı karşılığında kira ödüyorsunuz, değil mi? bu da hisse senedinin kirası. Sanırım işin mantığını açıklayabildim. bunu ödünç alıyorum. Tabii aklınıza bir soru gelmiş olabilir. Bu adamın hissesini nasıl ödünç alırsın? Demek istediğim şu ki, bu adam bunu yarın satmak isteyebilir? Değil mi? Bu iyi bir soru. Eğer bana hisse senedini bana ödünç verirse artık elinde satacak hisse senedi kalmayacak. Evet eğer bana ödünç verdikten sonra hisse senedini satmaya karar verirse burada aracı kurum devreye girecek. Biliyorsunuz hamiline yazılı hisse senetleri birbirinin aynısı yani borsa takasına hangi seri numaralı senedi teslim ettiğiniz farketmez IBM sattıysanız sadece IBM teslim etmeniz gerekiyor. Dolayısı ile aracı kurum devreye girecek ve başka bir müşteriden IBM alacak ve satmak isteyen bu kişiye verecek. Aracı kurum bu ödünç işlemlerini yaparken, hisse senedi sahibinin de bilgisi ve tabii ki onayı alınır. Hisse senedini elinde tutan bu kişi, hissesini bana ödünç verecek ve karşılığında kira alacak. Örneğin emeklilik fonlarını düşünün çok büyük portföyleri var ve çok sık alım satım yapmıyorlar. Yani aracı kurum benden aldığı hisse senedi kirasının birazını kendisine ayıracak kalanı hisse senedini ödünç vermiş olan kişiye aktaracak. Aracı kurum, kontrolü altında bulunan IBM hisselerinin sadece bir kısmını ödünç işlemlerine konu eder hiçbir zaman tümünü birden ödünç işleminde kullanmaz. Ki gerektiğinde kaydırmaları yapabilsin. Önümüzdeki videolarda, hisse senedini ödünç almadan direk açığa satarsanız neler olacağını da konuşacağız, şimdilik sadece böyle bir işlem de olduğunu ve ismine de naked short dendiğini söyleyeyim.. Ama genel işleyiş anlattığım gibi yani hisse senedini ödünç alıyorsunuz ve diyelim ki size ödünç veren müşteri de satmaya karar verdi. Bu sefer aracı kurum ona ödünç senet verecek başka bir müşteri buluyor. Peki diyelim ki ben bu adamdan ödünç aldım. hisseyi ödünç aldım ve hisse senedi benim elimdeyken şirket temettü öderse ne olacak? Hisse başına 5 $ temettü dağıtacak diyelim ki IBM. Ve hisse senedini bana ödünç vermiş olan kişi, doğal olarak temettüsünü bekliyor. Bu adamın, hisse senedinin sahibi olarak hangi hakları varsa, o hakları kullanabilmesi lazım temettü almak da en doğal hakkı.. Eğer hisse senedi bendeyken temettü ödemesi olursa bana ödenen temettüyü hisse senedini borç almış olduğum kişiye veriyorum. Neyse, şükür 1 adet IBM hisse senedini ödünç almayı başardık. Peki şimdi bununla ne yapacağım? Benim görüşüm, IBM'in hisse fiyatının 50 $'a düşeceği yönünde peki ben bu işten nasıl para kazanacağım? Şu an geçerli olan fiyatın, yani cari fiyatın, yani piyasa fiyatının 100 $ olduğunu söylemiştik. Bu hisseyi ödünç aldım. Şimdi de satacağım. İlk olarak hisseyi ödünç alıyorum. Ve bunu piyasada satıyorum. Piyasa fiyatı 100 $ ben de borsada bu fiyattan sattım. Borsa şu sol tarafa çizdiğim bina. Borsada sattım ve 100 $ aldım. Peki şimdi neler olacak bir bakalım. Peki benim şimdiki durumum ne? Şuraya kişisel bilançomu çizeyim. Aktiflerim Pasiflerim. Varlıklarım neler, yükümlülüklerim neler? Nakit 100 $'ım var. Peki yükümlülüklerim ne durumda? 1 adet IBM hissesi borçluyum. Diyelim ki analizlerim doğru çıktı işin aslını isterseniz genelde çıkmaz. Neyse ileride açığa satışın riskleri üzerinde de duracağım. Ama diyelim ki bu sefer tahminim doğru çıktı ve hakikaten de birkaç gün içinde hisse senedinin fiyatı düştü ve IBM artık 50 $'dan işlem görüyor. Pozisyonumu kapatabilirim artık. Elimde 100 $ nakit var, değil mi? Sattığım hisse senedini geri alacağım.. Borsadan 1 adet IBM hissesi aldım. Aldığım 1 adet IBM hisse senedi için ne kadar ödemem gerekiyor? 100 $ mı? Hayır IBM hisse senedinin fiyatı 50 $'a düşmüştü ben de 1 adet hisse senedi için 50 $ ödeyeceğim. buraya çizeyim 50 $ ödüyorum ve 1 adet IBM hisse senedi alıyorum. 1 adet hisse borcum vardı, gittim borsadan bunu satın aldım sonra da götürüp aracı kuruma verdim, hisse senedi borcumu ödedim. İlgili komisyonları da ödedim. Aracı kurum da ilgili müşterisi ile helalleşti. Şimdi hisse senedini 100 $'a sattım sonra da 50$'a alıp yerine koydum.. Elimde ne kaldı? Hala 50 $'ım var, hatta 50 $'dan birazcık az çünkü aracı kuruma tabii komisyon ödedim. Ödünç aldığım 1 adet IBM hissesini de geri verdiğime göre kimseye borcum kalmadı. Bu alışverişten, daha doğrusu bu satış/alıştan cebime 50 $ kar kaldı. Borsada işlem yaparken, düşük fiyattan alıp yüksek fiyattan satmaya çalışırız. Açığa satış için de aynı genel kural geçerli sadece işlemleri ters sırayla yapıyorsunuz. Önce satıyorsunuz- yüksek fiyattan, sonra alıp yerine koyuyorsunuz- düşük fiyattan. Umarım açığa satış hakkındaki bu açıklamaları aydınlatıcı bulmuşsunuzdur. Bir sonraki videomuzda açığa satışın riskleri üzerinde duracağız ve piyasalar açısından hatta toplumun geneli açısından iyi bir şey olup olmadığı konusunda tartışacağız.

açığa satış ve kredili işlem yasağı hisseyi nasıl etkiler